چالش‌‌آبی وزارت‌نیرو با۱۰هزار میلیاردبدهی
تاریخ نشر: 1392/05/15
کد خبر: bns4b932
نقد زیر با توجه به خبر اخیر که وزارت نیرو با ۱۰ هزار میلیارد بدهی تحویل دولت روحانی می‌شود نگاشته شده است كه شرحی است بر چالش های پیش روی وزارت نیرو که اغلب در ۸ سال اخیر به صورت برجسته تری در آمده اند.
|
|
حمیدرضا خدابخشی*
۱- طرح‌های بر زمین مانده
طرح‌های صنعت آب را به طور کلی در سه بخش مطالعه، اجرا، بهره برداری می‌توان تقسیم کرد که هر کدام مختصات خاص خود را داراست و تخصص‌های ویژه ای را می‌طلبد و لیکن در تمام مراحل در طی ۸ سال گذشته ضعف در مدیریت خرد و کلان مشهود است. در مدیریت برای موفقیت پروژه هاسه عامل اصلی مدیریت منابع انسانی، مدیریت منابع مالی، مدیریت مواد و تجهیزات مهمترین اثر بخشی‌ها را دارند. در کشور ما مدیریت طرحها و پروژه‌ها در سه بخش کارفرمایی، مشاوره و پیمانکاری تقسیم می‌شود که متاسفانه به علت وجود اشکال در فرآیندمدیریت کلان و نظارت عالی، قوانین و مقررات به درستی تدوین نشده و استاندارد‌های لازم به کار گرفته نشده است و در هر سه بخش مذکور ضعف در مدیریت منابع دیده می‌شود.
اگر هم در جایی کار‌ها به خوبی پیش برود از خلاقیت مدیران همان بخش نشأت گرفته و نه یک کار سیستماتیک و سازمان یافته. کمبود شدید نیروی انسانی مجرب و عدم تخصیص نقدینگی مورد نیاز (در اینجا از واژه بودجه یا اعتبار استفاده نشده چون در برخی از پروژه‌ها اعتبارات مصوب می‌شود ولی تخصیص نقدینگی یعنی همان ریال رایج در بازاربرای خرید اقلام و دستمزد دادن به پروژه تزریق نمی‌شود یعنی فقط اعداد روی یک کاغذ بی ارزش تحویل مجری می‌شود که عملاً امکان کار اجرایی فراهم نمی‌گردد) توزیع نامناسب تخصیص نقدینگی در بخش کارفرمایی، عدم وجود دستور العمل‌های فنی، اقتصادی، استانداردها و نبود ن شرح خدمات و روش‌های نظارتی مناسب و به روز و نا مناسب بودن دستمزد‌ها با شرایط پروژه‌ها و تعیین هزینه‌های مشاوره براساس برآورد اولیه طرحها و اشتباه در برآورد‌های مالی طرحها، در بخش مشاوره و عدم وجود نیروی انسانی متخصص و ماهر و ضعف در تأمین منابع مالی مورد نیاز اولیه و نداشتن تجهیزات ومواد مناسب از عوامل اصلی توقف یا رکود طرحها است که رفع تمام این مشکلات درگرو تغییر نوع نگرش و مهندسی مجدد تمامی مقررات و قوانین مرتبط است تا بتدریج شاهد اصلاح فرآیندها گردیم.
از آن جایی که عمده ترین مشکل دررکود طرح‌های زیر بنایی صنعت آب محدودیت منابع مالی دولتی است، باید هنگام بازنگری قوانین دست سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری بازگذاشته شده و تضمین‌ها و امنیت لازم فراهم آید تا تحول در شیوه‌های سرمایه گذاری پدیدار شود وگرنه نباید منتظر اتمام طرحها و به این زودی بود. مسئولان باید راهکار‌های لازم را برای برون رفت از اوضاع را با استفاده از نظرات کارشناسان یافته و به آن عمل کنند زیرا که اشتغال دانش آموختگان این صنعت وابستگی شدیدی به خارج شدن رکود طرحها دارد. تعلل در اجرا و بهره برداری از طرحها و پروژه‌های کلان ملی در سطح منطقه دراثر عدم توجه به الویت‌ها و سوء مدیریت زیانی است که هزینه آن از جیب مردم محروم و پول نفت پرداخت می‌شود که باید در راه توسعه به کار گرفته شود.
۲- بحران‌های آبی
هم اکنون در بسیاری از نقاط دنیا با پدیده خشکسالی و سیل به عنوان حوادث غیر قابل انتظار برخورد نمی‌شود و سعی می‌گردد با مدیریت ریسک خسارات و هزینه‌ها را به حداقل کاهش دهند. در مدیریت ریسک پدیده‌های طبیعی در مدل‌های از قبل پیش یابی شده و با حداقل رساندن خسارات و هزینه‌ها و با استفاده از تمام امکانات موجود و روش‌ها و دستور العمل‌های از پیش تعریف شده، مدیریت می‌شوند و برخی از تهدیدها به خاطر آمادگی‌ها ومطالعات قبلی به فرصت تبدیل و از آنها استفاده می‌شود.آموزش و فرهنگ سازی برای مصرف بهینه و حفظ و بهره برداری از منابع آب به خاطر وجود آمادگی جامعه برای دیدن و شنیدن و انجام عملیات اجرایی و تعمیراتی که در شرایط عادی امکان پذیر نیست یا با هزینه‌های بالا شدنی است، از فرصت‌هایی هستند که در زمان‌های خشکسالی پدید می‌آیند که باید نهایت استفاده را از آن برد.
در صورتیکه در مدیریت بحران هدف فقط مقابله مقطعی با پدیده طبیعی است و هیچ تجربه ای ثبت و ضبط نمی‌شود در این شیوه خسارات و هزینه‌ها از قبل محاسبه نشده و تصمیمات بدون مطالعه کارشناسی کامل و فوری گرفته می‌شود و حتی فرصت‌ها تبدیل به تهدید می‌شوند مانند عدم استفاده ازامکان لایروبی آبراهه‌ها در خشکسالی و خسارات فراوان بعدی به همین علت در سیلاب‌ها یا عدم اجرای طرح‌های پخش سیلاب و بیابان زدایی و از بین رفت بافت غنی خاک در سیلاب ها.
با توجه با موارد فوق به نظر می‌رسد که راه درازی را برای توسعه صنعت آب و رسیدن به قله حداکثر بهره برداری و حفظ وحراست از منابع آّب و محیط زیست مربوط به آن درپیش روی وزارت نیرو است که اهتمام جدی مسئولین و دولتمردان را در سازماندهی مجدد و وضع قوانین تشویقی برای ورود مردم و سرمایه گذاران رادر این عرصه می‌طلبد که با شرایط فعلی و قوانین موجود چنین عزمی مشاهده نمی‌شود. در این راستا نقش دستگاه‌های نظارتی،مردم و تشکل‌های غیر دولتی نیزدر پا فشاری بر حقوق ملت که در قانون اساسی نیز بر آن تاکید شده است نیز بسیار پررنگ است که امید است با توجه به شعارهای انتخاباتی آقای دکتر روحانی رنگ حقیقت به خود بگیرند.
۱- طرح‌های بر زمین مانده
طرح‌های صنعت آب را به طور کلی در سه بخش مطالعه، اجرا، بهره برداری می‌توان تقسیم کرد که هر کدام مختصات خاص خود را داراست و تخصص‌های ویژه ای را می‌طلبد و لیکن در تمام مراحل در طی ۸ سال گذشته ضعف در مدیریت خرد و کلان مشهود است. در مدیریت برای موفقیت پروژه هاسه عامل اصلی مدیریت منابع انسانی، مدیریت منابع مالی، مدیریت مواد و تجهیزات مهمترین اثر بخشی‌ها را دارند. در کشور ما مدیریت طرحها و پروژه‌ها در سه بخش کارفرمایی، مشاوره و پیمانکاری تقسیم می‌شود که متاسفانه به علت وجود اشکال در فرآیندمدیریت کلان و نظارت عالی، قوانین و مقررات به درستی تدوین نشده و استاندارد‌های لازم به کار گرفته نشده است و در هر سه بخش مذکور ضعف در مدیریت منابع دیده می‌شود.
اگر هم در جایی کار‌ها به خوبی پیش برود از خلاقیت مدیران همان بخش نشأت گرفته و نه یک کار سیستماتیک و سازمان یافته. کمبود شدید نیروی انسانی مجرب و عدم تخصیص نقدینگی مورد نیاز (در اینجا از واژه بودجه یا اعتبار استفاده نشده چون در برخی از پروژه‌ها اعتبارات مصوب می‌شود ولی تخصیص نقدینگی یعنی همان ریال رایج در بازاربرای خرید اقلام و دستمزد دادن به پروژه تزریق نمی‌شود یعنی فقط اعداد روی یک کاغذ بی ارزش تحویل مجری می‌شود که عملاً امکان کار اجرایی فراهم نمی‌گردد) توزیع نامناسب تخصیص نقدینگی در بخش کارفرمایی، عدم وجود دستور العمل‌های فنی، اقتصادی، استانداردها و نبود ن شرح خدمات و روش‌های نظارتی مناسب و به روز و نا مناسب بودن دستمزد‌ها با شرایط پروژه‌ها و تعیین هزینه‌های مشاوره براساس برآورد اولیه طرحها و اشتباه در برآورد‌های مالی طرحها، در بخش مشاوره و عدم وجود نیروی انسانی متخصص و ماهر و ضعف در تأمین منابع مالی مورد نیاز اولیه و نداشتن تجهیزات ومواد مناسب از عوامل اصلی توقف یا رکود طرحها است که رفع تمام این مشکلات درگرو تغییر نوع نگرش و مهندسی مجدد تمامی مقررات و قوانین مرتبط است تا بتدریج شاهد اصلاح فرآیندها گردیم.
از آن جایی که عمده ترین مشکل دررکود طرح‌های زیر بنایی صنعت آب محدودیت منابع مالی دولتی است، باید هنگام بازنگری قوانین دست سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری بازگذاشته شده و تضمین‌ها و امنیت لازم فراهم آید تا تحول در شیوه‌های سرمایه گذاری پدیدار شود وگرنه نباید منتظر اتمام طرحها و به این زودی بود. مسئولان باید راهکار‌های لازم را برای برون رفت از اوضاع را با استفاده از نظرات کارشناسان یافته و به آن عمل کنند زیرا که اشتغال دانش آموختگان این صنعت وابستگی شدیدی به خارج شدن رکود طرحها دارد. تعلل در اجرا و بهره برداری از طرحها و پروژه‌های کلان ملی در سطح منطقه دراثر عدم توجه به الویت‌ها و سوء مدیریت زیانی است که هزینه آن از جیب مردم محروم و پول نفت پرداخت می‌شود که باید در راه توسعه به کار گرفته شود.
۲- بحران‌های آبی
هم اکنون در بسیاری از نقاط دنیا با پدیده خشکسالی و سیل به عنوان حوادث غیر قابل انتظار برخورد نمی‌شود و سعی می‌گردد با مدیریت ریسک خسارات و هزینه‌ها را به حداقل کاهش دهند. در مدیریت ریسک پدیده‌های طبیعی در مدل‌های از قبل پیش یابی شده و با حداقل رساندن خسارات و هزینه‌ها و با استفاده از تمام امکانات موجود و روش‌ها و دستور العمل‌های از پیش تعریف شده، مدیریت می‌شوند و برخی از تهدیدها به خاطر آمادگی‌ها ومطالعات قبلی به فرصت تبدیل و از آنها استفاده می‌شود.آموزش و فرهنگ سازی برای مصرف بهینه و حفظ و بهره برداری از منابع آب به خاطر وجود آمادگی جامعه برای دیدن و شنیدن و انجام عملیات اجرایی و تعمیراتی که در شرایط عادی امکان پذیر نیست یا با هزینه‌های بالا شدنی است، از فرصت‌هایی هستند که در زمان‌های خشکسالی پدید می‌آیند که باید نهایت استفاده را از آن برد.
در صورتیکه در مدیریت بحران هدف فقط مقابله مقطعی با پدیده طبیعی است و هیچ تجربه ای ثبت و ضبط نمی‌شود در این شیوه خسارات و هزینه‌ها از قبل محاسبه نشده و تصمیمات بدون مطالعه کارشناسی کامل و فوری گرفته می‌شود و حتی فرصت‌ها تبدیل به تهدید می‌شوند مانند عدم استفاده ازامکان لایروبی آبراهه‌ها در خشکسالی و خسارات فراوان بعدی به همین علت در سیلاب‌ها یا عدم اجرای طرح‌های پخش سیلاب و بیابان زدایی و از بین رفت بافت غنی خاک در سیلاب ها.
با توجه با موارد فوق به نظر می‌رسد که راه درازی را برای توسعه صنعت آب و رسیدن به قله حداکثر بهره برداری و حفظ وحراست از منابع آّب و محیط زیست مربوط به آن درپیش روی وزارت نیرو است که اهتمام جدی مسئولین و دولتمردان را در سازماندهی مجدد و وضع قوانین تشویقی برای ورود مردم و سرمایه گذاران رادر این عرصه می‌طلبد که با شرایط فعلی و قوانین موجود چنین عزمی مشاهده نمی‌شود. در این راستا نقش دستگاه‌های نظارتی،مردم و تشکل‌های غیر دولتی نیزدر پا فشاری بر حقوق ملت که در قانون اساسی نیز بر آن تاکید شده است نیز بسیار پررنگ است که امید است با توجه به شعارهای انتخاباتی آقای دکتر روحانی رنگ حقیقت به خود بگیرند.
نوشته شده توسط: مدیر سامانه
اشتراک در فیسبوک
اشتراک در گوگل پلاس
اشتراک در توییتر
اشتراک در تلگرامدیدگاه ها
اخبار مرتبط
جدیدترین ها
بحران های محیط زیستی از منظری فرهنگی و فلسفی
هزینه های مبارزات محیط زیستی از چه منابعی باید تامین شود؟
انتشار هفتمین شماره نشریه محیط زیستی بلوط همزمان با روز جهانی زن
فراخوان اولین جشنواره « شعر زیست‌محیطی بختیاری»
حاشیه های دیدار اساتید دانشگاه شهرکرد از چشمه گل آلود کوهرنگ
گروه قانون در تدوین پیش نویس قانون تشکل های اجتماعی نقش نداشت
سد های در دست اجرا مورد بازنگری قرار می گیرند
استمرار انتقال آب از طریق تونل های انتقال آب یک و دو گوهرنگ از سرشاخه های کارون به زاینده رود عادلانه نیست
درباره کمپین مردمی حمایت از زاگرس مهربان
کمپین مردمی حمایت از زاگرس مهربان مجموعه‌ای از فعالین فکری - عملی در حوزه دفاع از محیط زیست است. این کمپین معتقد است که بر خلاف تبلیغات عامل اصلی تخریب محیط زیست نه مردم بلکه برخی ذی نفوذان و صاحبان قدرت و ثروت هستند که به صورت سازمان‌یافته برای کسب ثروت از تخریب این میراث بشری از هیچ تلاشی رویگردان نیستند. این مجموعه در معرفی خود می‌نویسد: این کمپین محل هم‌اندیشی فعالان قانون‌مندی است که قانون را نه مستمسک برای کسب سود بلکه ابزاری برای احقاق حقوق ملت می‌داند و بر اصل پنجاه قانون اساسی به عنوان میثاق ملی در حفاظت از محیط زیست پای می‌فشارد. این گروه وظیفه خود می‌داند با مبارزه ایی همه جانبه پدیده تونل‌سازی و سدسازی‌های بی‌ضابطه را نقد و به صورت عملی در جهت برچیدن انها کوشش کند. در مانیفست این گروه می‌خوانیم: ما فعالان محیط زیست با نگرش‌های متکثر سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هم قسم هستیم که تا پای جان از محیط زیست رو به نابودی کشور دفاع نماییم. مجله آب ایران به وسع خود اخبار این کمپین را به صورت مستقلانه پوشش می دهد.
شبکه های اجتماعی
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید:
